Winderigheid, ook bekend als flatulentie, is een normaal en veelvoorkomend lichamelijk verschijnsel waarbij gas uit het spijsverteringskanaal via de anus wordt uitgestoten. Dit proces is een natuurlijk onderdeel van de spijsvertering, waarbij gassen vrijkomen als bijproduct van de afbraak van voedsel in de darmen. Winderigheid kan variëren in frequentie en geur, afhankelijk van diverse factoren zoals dieet, levensstijl en gezondheidstoestand.

Winderigheid

Gassen die bijdragen aan winderigheid omvatten voornamelijk stikstof, zuurstof, koolstofdioxide, waterstof en in sommige gevallen methaan. De geur wordt voornamelijk veroorzaakt door kleine hoeveelheden zwavelhoudende gassen. Hoewel winderigheid vaak als gênant of ongemakkelijk wordt ervaren, is het belangrijk te benadrukken dat het een normaal onderdeel is van een gezond spijsverteringsproces.

Is winden laten een normaal verschijnsel?

Jazeker. Iedereen laat elke dag winden, gemerkt en ongemerkt. Het zijn er gemiddeld 20 per dag. Dat komt doordat we continu een bepaalde hoeveelheid gassen in onze darmen heb ben. En die moeten er een keer uit. Een wind verlaat je lichaam met een snelheid van zo’n 11 kilometer per uur.

Waardoor ontstaan die gassen?

Gas kan op drie manieren in je maagdarmkanaal komen. Ten eerste komt er tijdens bijvoorbeeld eten, drinken en praten wat lucht in je maag terecht. Soms slik je grote hoeveelheden lucht in, vooral als je snel eet of niet goed kauwt. Door kauwgom kauwen en roken kun je ook veel lucht inslikken. Het grootste deel hiervan verlaat je lichaam met boeren, maar ook een deel gaat naar je darmen. Ten tweede maken je darmen zelf gas. De darmmicrobiota zorgen hiervoor. Darmmicrobiota is een verzamelnaam voor de miljarden bacteriën, schimmels en gisten die in de darmen leven. Sommige vezels en koolhydraten uit onder andere peulvruchten, groente en fruit worden niet volledig verteerd. Zij komen onveranderd in de dikke darm, waar darmbacteriën ze afbreken. Bij dit proces komen gassen vrij. Ook polyolen zijn lastig te verteren en op te nemen door de dunne darm, waardoor darmbacteriën in de dikke darm ermee aan de slag gaan. Polyolen zijn zoetstoffen als sorbitol.

Ten slotte komt er een klein beetje gas uit de bloedsomloop in de darmen. Andersom komt trouwens ook voor: er komen gassen uit de darmen in het bloed terecht. De meeste gassen in de darmen komen van de afbraak door bacteriën.

Klopt het dat je van uien, peulvruchten en diverse koolsoorten meer winden laat?

Dat klopt inderdaad. Sommige groenten bevatten vezels die bijdragen aan extra gasvorming in de dikke darm. Dat geldt bijvoorbeeld voor ui, peulvruchten en koolsoorten, maar ook voor artisjok en prei.

Laat je meer winden als je vezelrijkere voeding eet?

Als je van de ene op de andere dag meer vezels gaat eten, moeten je darmen daar even aan wennen. Tijdelijk kunnen er dan meer gassen en winderigheid ontstaan. Probeer vezels toch liever niet te vermijden, want ze zijn belangrijk voor je gezondheid. Het rustig verhogen van de hoeveelheid vezels in je voeding zorgt ervoor dat je darmen eraan kunnen wennen.

Hoe komst het dat sommige winden stinken en andere niet?

Wat je eet beinvloedt de geur van je winden. Ook de samenstelling van je darmmicrobiota speelt een rol. Deze twee bepalen namelijk mede de geur en samenstelling van darmgassen. Verreweg de meeste gassen in onze darmen zijn reukloos. Denk aan zuurstof, stikstof, koolzuurgas, waterstofgas en methaan. Maar bij de afbraak van bepaal de eiwitten, vooral die van dierlijke herkomst, komen gassen met zwavelverbindingen vrij. Deze gassen stinken naar rotte eieren. Ruikt een wind zurig, dan is er sprake van gisting in de darmen. Dit komt door een overmaat aan koolhydraten, zoals suikers en zetmeel.

Wanneer is er sprake van winderigheid?

Als je veel winden laat en daar geen controle over hebt, spreken we van winderigheid. Op een dag kun je dan wel 30 tot 40 winden laten. Winderigheid heet met een chic woord ook wel flatulentie.

Van wat voor klachten kun je zoal last hebben bij winderigheid?

Veel lucht in de darmen kan klachten geven. Denk aan buikpijn, rommelende darmen, darmkrampen en een opgeblazen gevoel. Winderigheid kan ook het gevolg zijn van een aandoening. Vaak heb je daarnaast dan andere klachten, zoals diarree of bloed of slijm bij de ontlasting. Het is dan aan te raden
naar de huisarts te gaan.

Welke aandoeningen gaan vaak samen met winderigheid?

Onder meer het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) en verstopping (constipatie). Ook bij lactose- intolerantie kan er extra gas in de darmen ontstaan. De dunne darm breekt melksuiker (lactose) uit melk dan niet af. Het komt onverteerd in de dikke darm. Daar vergist het, met gasvorming tot gevolg. Ook bij darmziektes als glutenintolerantie (coeliakie), de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa kan winderigheid voorkomen.

Hoe kun je winderigheid verminderen?

Als de winderigheid ontstaat door een aandoening, is het advies die aan te pakken. Bijvoorbeeld door een glutenvrij dieet te volgen bij coeliakie en een lactosearm dieet bij lactose-intolerantie.

Verder helpt het aanpassen van je voeding en je leefstijl. Eet bijvoorbeeld rustig en kauw langzaam om te voorkomen dat je te veel lucht inslikt. Omdat kauwgom kauwen en roken het inslikken van lucht tot gevolg kunnen hebben, is het beter om daarmee te stoppen.

Verder helpt het om lekker te bewegen. Als je veel beweegt, laat je regelmatig kleine, ongemerkte windjes. Beweging is namelijk gunstig voor de darmwerking. Als je weinig beweegt, hoopt het gas zich meer op en komt het er in grotere hoeveelheden uit. Wandel bijvoorbeeld dagelijks om je darmen te stimuleren.

Kan een zogenoemd Fodmap-dieet helpen bij winderigheid?

Fodmap is een afkorting van Fermentable Oligosacchari des, Disaccharides, Monosaccharides And Polyols. Polyolen en fructose vallen er bijvoorbeeld onder. Fodmaps zijn koolhydraten die door sommigen moeilijker verteerd worden in de dunne darm. Vaak komt dit doordat deze koolhydraten bij hen snel door de dunne darm gaan. Hierdoor komen ze (deels) onverteerd in de dikke darm terecht. Daar vergisten darmbacteriën ze. Er komt dan gas vrij en er wordt meer vocht naar de darm getrokken dan normaal. Dit kan diarree veroorzaken. Door het vocht ontstaat er ook meer druk in de darm, wat kan leiden tot een opgeblazen buik en buikpijn. Een Fodmap-dieet is streng en ingewikkeld, dus vraag je af of je klachten opwegen tegen het volgen van het dieet.

Rijk aan Fodmaps zijn bijvoorbeeld appels, pruimen, peren, champignons, peulvruchten, preien, uien, alle producten van tarwe en rogge, zachte kaassoorten, koemelk, honing, vruchtensap, kamillethee, venkelthee en zoetmiddelen zoals sorbitol en xylitol.

Hoe verminder je de inname van Fodmaps? 1

Dat is een flinke puzzel. Daarnaast is het Fodmap-beperkt dieet behoorlijk streng. Advies en begeleiding zijn daarom geen overbodige luxe. Je kunt het best een diëtist inschakelen als je ermee aan de slag wilt. Bij het dieet begin je met de fase waarin je de producten die rijk zijn aan Fodmaps wegstreept uit je voeding. Deze fase duurt vier tot zes weken. Je klachten kunnen hierdoor sterk afnemen of zelfs verdwijnen. Daarna voeg je de Fodmaps stap voor stap weer toe, bijvoorbeeld fructose (fruit) of lactose (melk). Als de klachten wegblijven, veroorzaakten deze producten geen klachten en kun je ze dus weer gewoon gebruiken. Komen de klachten terug, dan is duidelijk dat het om een boosdoener gaat. Uiteindelijk ontstaat een dieet op maat, zonder de Fodmaps die je klachten geven.

Is het erg om winden op te houden?

Je krijgt geen problemen met je gezondheid als je winden ophoudt. Wel kun je een opgeblazen gevoel, rommelende darmen en buikkrampen krijgen. Luister daarom naar je lichaam en specifiek naar je spijsvertering en ‘ontlucht’ even als dat nodig is.

Waar gaat een wind naartoe als je hem inhoudt?

Spaanse onderzoekers onderzochten dit bij 20 proefpersonen. Zij concludeerden dat 25% van de gassen je lichaam op een later moment alsnog verlaat via een wind. Van de overige 75% wordt een deel door bacteriën omgezet in andere, niet-gasvormige stoffen zoals vetzuren. Het andere deel gaat door de darmwand naar het bloed en komt via de bloedstroom in de longen terecht. Uiteindelijk adem je dus een deel van de ingehouden winden uit en dat kun je ruiken.

Winderigheid voorkomen

Het is een kwestie van uitproberen welke voedingsaanpassingen helpen. Probeer de volgende producten minder te nemen of tijdelijk te vermijden en kijk wat het je oplevert. Koolzuurhoudende dranken zoals frisdrank en bier. Met het koolzuur komt veel lucht in je maag en darmen. Koolsoorten, prei, ui, artisjok en peulvruchten. Met de afbraak komen extra darmgassen vrij. Producten met veel fructose, zoals vruchtensap en gedroogd fruit. Darmbacteriën zetten fructose deels om. Daarbij ontstaan gassen. Producten met polyolen zoals sorbitol. Polyolen vallen onder de zoetstoffen.