Douchen: een dagelijkse routine die meer is dan alleen een noodzaak, het is een moment van vernieuwing en ontspanning. In deze snelle wereld, waar elke seconde telt, biedt douchen ons een zeldzame kans om te ontsnappen, te reflecteren en ons te verfrissen. Van de stromende waterstralen die stress wegspoelen tot de geur van je favoriete zeep, het is een multisensorische ervaring die zowel het lichaam als de geest verkwikt. Maar douchen is meer dan alleen een genot; het speelt ook een cruciale rol in de persoonlijke hygiëne en gezondheid. Hieronder duiken we in de kunst en wetenschap van het douchen, verkennen we de voordelen ervan voor de gezondheid en delen we tips om je douche-ervaring te optimaliseren. Stap met ons mee onder de douche en ontdek hoe deze dagelijkse gewoonte kan bijdragen aan een gezonder, gelukkiger leven.
Zwengel je kachelcellen maar aan.
Rond de sleutelbeenderen, de aorta en de nieren zit bijzonder weefsel: bruin vet. Bruine vetcellen danken hun kleur aan het feit dat ze bomvol mitochondriën zitten. Dit zijn een soort minuscule energiefabriekjes. Doorgaans produceren mitochondriën moleculen die onder meer nodig zijn voor het aanspannen van spieren. Maar in bruin vet doen de mitochondriën iets unieks. Daar zetten ze vet om in warmte. Deze stroomt via de grote bloedvaten door het lichaam. Kou kan deze ‘kachelcellen’ aanzwengelen. Hieronder wordt uitgelegd wat de invloed van kou op de activiteit van bruin vet is.
Als bruin vet kou voelt, beginnen de kachelcellen met het verbranden van vetzuren die ze zelf bevatten. Als die op zijn, onttrekken de kachelcellen vetzuren uit het bloed als brandstof. Nieuwe vetzuren worden vervolgens onttrokken aan wit vet. Dit is het ‘gewone’ vet dat we op onze heupen
en buik hebben. Dat kan daardoor iets slinken. Kou helpt mogelijk in de strijd tegen overgewicht en diabetes type 2. Maar is een koude douche daarvoor voldoende? Hierover kunnen nog geen definitieve conclusie getrokken worden. Echter heeft het zeker een positief effect. Belangrijk is dat je langzaam ernaar toe moet werken dat je 90 seconde koud doucht. Zo koud als je zelf aankunt. Maar wel met het hele lijf onder de straal, en niet alleen met de grote teen
Douchen gezond?
De dagelijkse douche is er helemaal ingesleten. Maar waarom? In ieder geval niet omdat je huid dat verlangt. Sterker nog, voor je huid is douchen geen pretje. Daarom raden dermatologen aan zo min mogelijk, zo kort mogelijk en zo koel mogelijk te douchen. Stap twee tot drie keer per week onder de douche wordt er geadviseerd. Douche zo lang als nodig om je te wassen en alle zeep resten weg te spoelen, bij zo’n 30 °C. Ongemerkt is een goed op elkaar ingespeelde drie-eenheid dag en nacht in touw om je te beschermen tegen kwalijke invloeden van buiten. Het gaat om vetten uit de huidcellen en talgklieren, het microbioom op je huid, en de structuur van de cellen van de opperste huidlaag. Samen houden ze schadelijke stoffen buiten en vocht juist binnen, in de diepere huidlagen. Warm water en zeep spoelen het vet en de bacteriën van de huid en verstoren deze drie-eenheid. Dat kan leiden tot craquelé van de huid – van die barstjes als bij een ingedroogd moeras -, eczeem en open wondjes. Zo krijgen de verkeerde bacteriën de ruimte om tot bloei te komen. En dat kan tot infecties leiden
Uitzondering doucheregels
Overigens zijn er uitzonderingen op de eerdergenoemde doucheregel. Heb je gesport en ben je plakkerig van het zweet, spoel je dan kort af onder de douche. Zweet voert afbraakproducten uit het bloed af. Die kunnen voor irritatie zorgen als ze op de huid blijven zitten. Hetzelfde geldt voor ander vuil. Maar ben je lokaal vies, los het dan lokaal op, adviseert Galimont. Met een washandje over je gezicht of oksels, zodat de rest van je huid er geen schade van ondervindt. Als je dit huidvriendelijke doucheadvies volgt, zou je direct moeten merken dat je huid minder trekt en minder barstjes vertoont. Op de
lange termijn gaat het huidveroude ring tegen. Met spaarzaam douchen is op dat vlak meer te winnen dan met dure crèmes, zegt Galimont. ‘Als je de balans van de drie-eenheid verstoort, kun je die niet met smeersels herstellen. Beter voorkom je uitdroging door minder te douchen. Het welzijn van je huid gaat ook samen met dat van de planeet én dat van je portemonnee. Weinig, kort en koel douchen is immers wel zo duurzaam.
Een huishouden dat de duur van zijn douches terugschroeft van 9 naar 5 minuten, bespaart zo’n 15.000 liter water en 60 m’ gas per jaar. Dat voorkomt ruim 100 kg cO2-uitstoot.
Op de diepvriesstand?
Uit onderzoek blijkt dat aan koude blootstelling voor iedereen een positief effect heeft op het immuunsysteem. Er worden vooral voordelen gezien als je je een overactief immuunsysteem hebt. Zoals bij een auto-immuunziekte als reuma, psoriasis of de ziekte van Crohn. In die gevallen kan het heel zinvol zijn om het immuunsysteem te remmen. De ontstekingswaarden in het bloed kunnen hierdoor dalen en de kwaliteit van het leven toenemen. Echter gaat het hier niet enkel om de blootstelling aan kou. Ook werden hier ademhalingsoefeningen en meditatie toegepast. Welk van die ingrediënten is verantwoorde lijk voor de aanpassingen van het immuunsysteem? Ademhalingsoefeningen blijken het meeste effect te hebben, ontdekten Kox en zijn collega’s. Maar koudeblootstelling versterkt het effect van de ademhalingsoefeningen wel.