Ga naar de inhoud

Kleurstoffen

kleurstoffen

Op het etiket staat para-phenylenediamine of CI 75470. Maar wat is dat? Wat zit er in de smeersels en sprays op je badkamerplankje? En is alles even goed voor je?

Als elke crème of zalf wit of grijs zou zijn, was smeren maar een saaie bezigheid. Gelukkig bestaat er kleurstof, die maakt dat er een oneindig scala aan kleuren is. Er zijn twee varianten kleurstof, oplosbaar en onoplosbaar in water. Die laatste soort noemen we pigmenten.

Afhankelijk van de functie van een product kiest een fabrikant voor oplosbaar of onoplosbaar. Bij shampoo wil je bijvoorbeeld niet dat er kleur achterblijft, maar bij oogschaduw wil je juist voorkomen dat de kleur door tranen of zweet uitloopt. Niet elke stof waar je kleur mee kunt maken, mag daar ook voor worden gebruikt in Europa.

De bronnen van kleurstoffen zijn talrijk. Het kunnen metaalzouten zijn zoals kobalt, nikkel of chroom, en ook natuurlijke kleuren zoals carotenoïden (wortelextract). Meerdere vruchtdragende planten, zoals de bananenboom en de tomatenplant, beschermen zichzelf met antioxidanten tegen uv-licht. Ook die kunnen als kleurstof dienen.

Zuid -Amerikaanse luis als kleurstof

Een enigszins omstreden kleurstofbron is een luis met de naam cochenille. De eitjes van deze Zui-Amerikaanse luis geven voedingsmiddelen en cosmetica zoals lippenstift en oogschaduw een karmijnrode kleur. De kleurstof wordt gewonnen door de luizen – vlak voordat ze eitjes leggen – te doden, te drogen en te malen. Wil je deze stof niet op je lichaam smeren, dan kun ne in de ingrediëntenlijst van een product letten op de code CI 75470. Zo heet de kleurstof met deze bron (in voedingsmiddelen is de naam E120). CI staat voor Colour Index. Alle kleurstoffen worden op verpakkingen van persoonlijke verzorgingsproducten en cosmetica aangeduid met CI, met daarachter een getal.

Over het algemeen geven kleurstoffen in verzorgingsmiddelen weinig problemen. Toch kunnen met name rode kleuren reageren met zonlicht. De kleurstof neemt dan zonne-energie op en gaat reageren op de huid, waardoor irritatie ontstaat. Wie daar last van heeft, kan getinte zonnebrand- en dagcrèmes beter mijden.

Er is een categorie cosmetische producten waarbij kleurstoffen wel degelijk berucht zijn, en dat is haarverf. Er zit vaak para-phenylenediamine (PPD) in. Amine betekent dat het een stikstofverbinding is, en die kan zich met het haar verbinden. Dat maakt dat je deze stof niet uit kunt wassen. Er wordt ook nog zuurstof toegevoegd. Met PPD kun je elke tint maken, van zwart tot blond. Geen wonder dat het een geliefd ingrediënt is van fabrikanten. Maar er is een nadeel. PPD en andere ‘para’-kleurstoffen kunnen leiden tot een allergische reactie. Denk aan eczeem, rode huid, zwellingen – met name van oogleden en oren -, schilfers en/of jeuk.

Veilig kiezen

Als je een allergische reactie krijgt op paraphenylenediamine (PPD) of andere para-kleurstoffen, kun je alle producten waar deze kleurstof in zit het best vermijden.

Bij haarverf of tatoeages is dat relatief makkelijk te doen, maar bij kleding is het een ander verhaal. Het kan dan helpen om je nieuwe kleding voor het eerste gebruikt te wassen om verfresten te verwijderen. Was niet hoger dan de aangeraden temperatuur, want dat is niet goed voor het kledingstuk. Je kunt de kleding eventueel eerst meerdere keren wassen en extra spoelen.

Ook een bewuste keuze van materiaal en kleur van een kledingstuk kan helpen. Parakleurstoffen zitten meestal in synthetische stoffen en in de kleuren zwart, oranje, bruin, donkerblauw en violet.